Sữa Đầu Và Sữa Cuối Của Mẹ: Những Điều Mẹ Cần Biết

Các mẹ hay nghe trong sữa mẹ có sữa đầu và sữa cuối: Nếu con bú sữa đầu nhiều thì bé sẽ chậm tăng cân. Nên khi cho con bú hay mẹ hút sữa thì mẹ cần phải cho con bú lâu hoặc vắt sữa lâu để lấy được sữa cuối. Và cũng vì muốn con tăng cân tốt nên nhiều mẹ mặc dù sữa không nhiều nhưng cũng bỏ sữa đầu bớt chỉ cho con bú sữa cuối. Vậy sữa đầu và sữa cuối là như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu nhé.

1. Phân biệt sữa đầu và sữa cuối của mẹ

sua-dau-va-sua-cuoi-cua-me-5
Sữa đầu và sữa cuối của mẹ không phải là 2 loại sữa khác nhau

Thật ra thì các tế bào tạo sữa trong ngực mẹ chỉ tạo ra 1 loại sữa mà thôi. Ngực mẹ không có công tắc nên không thể từ 1 thời điểm nào đó chuyển liền giữa sữa đầu và sữa cuối. 

Sữa đầu và sữa cuối không phải là 2 loại sữa khác nhau. Nó chỉ là những thuật ngữ để chỉ sữa lúc đầu bé bú và sữa kết thúc mỗi lần bú. Thuật ngữ sữa đầu của mẹ để chỉ sữa lúc bắt đầu cữ bú. Sữa sau để chỉ sữa lúc cuối của cữ bú với hàm lượng chất béo cao hơn sữa ở đầu cữ bú đó. Không có sự phân biệt rõ ràng giữa sữa đầu và sữa cuối và sự thay đổi 2 loại sữa này diễn ra rất từ từ. Nghiên cứu cho thấy hàm lượng chất béo chủ yếu được xác định bởi sự trống rỗng của bầu ngực. Càng còn ít sữa trong ngực thì hàm lượng chất béo càng cao.

2. Vì sao sữa cuối của mẹ có nhiều chất béo?

Hành trình chất béo trong sữa mẹ

sua-dau-va-sua-cuoi-cua-me-3
Cho con bú thường xuyên giúp tăng lượng chất béo trong sữa đầu của mẹ

Do cơ chế tiết sữa, lượng chất béo có sẵn trong sữa mẹ sẽ dần thay đổi trong quá trình bú của con. Khi sữa được sản xuất trong ngực, các giọt chất béo trong sữa có xu hướng dính vào nhau và vào thành của các phế nang sữa (nơi tạo ra sữa). Giữa các cữ bú sữa đọng lại trong bầu ngực. Và dần dần di chuyển ra ngoài hướng về phía đầu ti để lại càng lúc càng nhiều chất béo bị “mắc kẹt” lại trong ống dẫn sữa. Do đó nếu khoảng cách giữa các lần cho bé bú (hay hút sữa) càng lâu thì hàm lượng chất béo có sẵn trong sữa khi con bú sẽ càng giảm. 

Phản xạ xuống sữa có ảnh hưởng gì đến lượng chất béo trong sữa mẹ

Khi con bú (hay hút sữa) cơ thể mẹ có phản xạ xuống sữa. Phản xạ này sẽ giúp sữa mẹ được đẩy xuống ống dẫn sữa cho đến khi em bé có thể tiếp cận được. Cơ thể mẹ sản xuất sữa không nhanh hơn quá trình đẩy sữa ra (đơn giản là dòng chảy sữa sẽ nhanh hơn). Phản xạ xuống sữa sẽ xảy ra vài lần trong thời gian mẹ cho con bú hay hút sữa (thường khoảng 2 – 3 lần mỗi cữ bú). Tuy nhiên mẹ sẽ cảm nhận rõ phản xạ xuống sữa ràng nhất ở lần đầu, những lần sau có thể mẹ sẽ không cảm nhận rõ ràng. 

Khi vú bắt đầu trống hết sữa, các hạt mỡ (chất béo) bắt đầu di chuyển xuống các ống dẫn sữa (phản xạ xuống sữa tạo điều kiện cho quá trình này). Vì vậy bé càng bú lâu thì hàm lượng chất béo trong sữa càng cao vì càng lúc càng nhiều hạt chất béo được đẩy ra ngoài. Và kết quả là chất béo của sữa sẽ tăng dần trong cữ bú của con.

Tia sữa mẹ như vòi nước

Bạn hãy tưởng tượng sữa mẹ ra cũng giống như nước được đẩy ra từ vòi nước nóng lạnh. Đầu tiên khi mở vòi thì nước sẽ lạnh và sau đó sẽ ấm lên từ từ rồi nóng dần lên. Điều này cũng tương tự như hàm lượng chất béo trong sữa mẹ. Chất béo sẽ tăng dần lên cho đến khi kết thúc cữ bú của con. 

Vì hàm lượng chất béo có liên quan trực tiếp đến mức độ trống sữa của ngực. Tùy thuộc vào cách mẹ cho con bú đôi khi hàm lượng chất béo ở đầu lần bú này có thể nhiều hơn so với lượng chất béo ở cuối lần bú khác.

3. Tác dụng của sữa đầu và sữa cuối

sua-dau-va-sua-cuoi-cua-me-1
Sữa đầu vào sữa cuối của mẹ khác nhau ở hàm lượng chất béo

Như vậy sữa đầu hay sữa cuối tốt?

Sự khác biệt duy nhất giữa sữa đầu và sữa cuối trong sữa mẹ là ở hàm lượng chất béo. Ở mỗi cữ bú của con, sữa cuối của mẹ có hàm lượng chất béo cao hơn sữa đầu. Bởi vì hàm lượng chất béo tăng lên khi sữa mẹ được lấy ra khỏi ngực trong thời gian cho con bú chứ không thể nói sữa chuyển từ loại này sang loại khác.

Mỗi loại sữa đều có tác dụng riêng của nó đối với trẻ sơ sinh. Và cả sữa đầu và sữa cuối đều tốt cho bé cả. Tuy nhiên mẹ cùng cần phải học cách để có thể tận dụng tất cả các chất dinh dưỡng trong sữa mẹ, đảm bảo cho sự phát triển tốt nhất của con.

4. Làm sao để sữa đầu có hàm lượng chất béo cao hơn?

Quay lại chuyện cái vòi nước. Nếu bạn để 1 khoảng thời gian dài mới bật lại vòi nước thì bạn sẽ mất thời gian để chuyển từ nước lạnh sang nước nóng. Nhưng nếu thời gian bạn bật lại vòi nước ngắn thì sau khi sử dụng lần trước bạn mở vòi lên thì nước vẫn còn ấm hoặc nóng. Việc này tùy thuộc vào khoảng thời gian kể từ khi vòi nước được mở lần cuối. Sữa trong ngực mẹ cũng vậy nếu thời gian giữa các lần bú càng lâu thì hàm lượng chất béo trong ngực mẹ sẽ càng giảm vào các lần bú tiếp theo. Nếu thời gian cho con bú hay hút sữa gần nhau hơn thì sữa đầu sẽ có hàm lượng chất béo nhiều hơn.

5. Làm sao để bé bú sữa đủ chất béo?

sua-dau-va-sua-cuoi-cua-me-2
Không chuyên ngực trong khi cho con bú tích cực giúp bé bú được sữa cuối của mẹ

Vào mỗi cữ bú, hàm lượng chất béo sẽ tăng dần lên, thể tích sữa và dòng chảy sữa chậm lại và quá trình tổng hợp sữa tăng lên. Thời gian mỗi bé bú mẹ khác nhau. Do đó để bé có thể nhận được lượng sữa có chất béo cao hơn vào cuối cữ bú nên điều quan trọng là không được chuyển ngực trong khi con đang bú tích cực.

Bài viết liên quan:

Vì Sao Mẹ Nên Cho Con Bú Sữa Mẹ?

11 “Cách Gọi Sữa Về” Ngay Sau Sinh Mà Mẹ Vẫn Nhàn Tênh

Nguồn tham khảo:

ForeMilk and HindMilk 

Worries About Foremilk and hindmilk 

ForeMilk and HindMilk