Quá Tải Lactose: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu và Cách Khắc Phục

Quá Tải Lactose Là Gì?

Quá tải lactose là tình trạng khi hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh không thể xử lý hết lượng đường lactose có trong sữa mẹ hoặc sữa công thức. Lactose là một loại đường cần thiết cho sự phát triển của bé, nhưng cơ thể cần enzyme lactase để phân giải lactose thành các phần nhỏ dễ hấp thụ. Nếu trẻ không sản xuất đủ enzyme lactase, lactose sẽ tích tụ trong ruột và gây ra các triệu chứng như tiêu chảy, đau bụng và đầy hơi.

Ở giai đoạn sơ sinh, hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu và chưa phát triển hoàn chỉnh, vì vậy hiện tượng quá tải lactose rất dễ xảy ra. Đặc biệt, điều này có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu mẹ không chú ý đến cách cho bé bú đúng cách, khiến lượng lactose trong sữa mẹ không được xử lý hiệu quả. Vậy, điều gì thực sự gây ra tình trạng này và làm thế nào để ngăn ngừa? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về các nguyên nhân phổ biến dẫn đến quá tải lactose ở trẻ sơ sinh.

Nguyên Nhân Gây Quá Tải Lactose Ở Trẻ Sơ Sinh

• Tổn thương niêm mạc ruột: Nếu niêm mạc ruột của bé bị tổn thương, quá trình sản xuất enzyme lactase – cần thiết để tiêu hóa lactose – sẽ bị ảnh hưởng. Các tổn thương này có thể do viêm niêm mạc (do dị ứng sữa bò hoặc gluten), nhiễm trùng vi khuẩn hoặc vi-rút (ví dụ như viêm dạ dày ruột), hoặc việc sử dụng kháng sinh. Ngoài ra, các yếu tố khác như sữa công thức tiêu hóa một phần, ký sinh trùng, và vắc-xin sống như rotavirus cũng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột.
• Hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh: Trẻ sinh non có thể không sản xuất đủ enzyme lactase cho đến khi hệ tiêu hóa của bé trưởng thành. Tình trạng này được gọi là thiếu hụt lactase trong quá trình phát triển.
• Sữa mẹ có hàm lượng chất béo thấp:
    Chhất béo có trong sữa giúp làm chậm quá trình vận chuyển trong ruột, tạo điều kiện cho lactose được tiêu hóa đúng cách. Khi bé nhận nhiều sữa đầu có hàm lượng lactose bình thường nhưng ít chất béo, sữa sẽ đi qua ruột quá nhanh mà không có đủ thời gian để tiêu hóa hết lactose. Nguyên nhân của việc này có thể đến từ:
  • Nguồn sữa quá nhiều: Mẹ có quá nhiều sữa khiến bé bú nhiều sữa đầu trước khi kịp nhận phần sữa cuối giàu chất béo hơn, khiến sữa không ở lại trong ruột đủ lâu để lactose được tiêu hóa.
  • Bú vặt và khoảng cách các cữ bú ngắn: Khi bé bú ngắt quãng và không bú trọn vẹn, mỗi lần bé chỉ nhận được một ít sữa đầu, dẫn đến việc lactose trong sữa đầu đi qua ruột quá nhanh mà không kịp tiêu hóa hết.
  • Thời gian bú ngắn: Nếu mẹ đổi ngực quá nhanh hoặc không để bé bú đủ lâu, bé sẽ không nhận đủ sữa cuối giàu chất béo để hỗ trợ quá trình tiêu hóa lactose trong ruột, dẫn đến tình trạng quá tải lactose.

Tham khảo thêm: Lactose overload in babies

Dấu Hiệu Nhận Biết Quá Tải Lactose

Những dấu hiệu trên không chỉ giúp mẹ phát hiện sớm tình trạng quá tải lactose mà còn cảnh báo về sức khỏe tiêu hóa của bé. Mẹ hãy luôn quan sát kỹ các biểu hiện của con để có thể đưa ra những biện pháp phù hợp và kịp thời.

Cách Khắc Phục Quá Tải Lactose Hiệu Quả

• Cho bé bú hết một bên ngực trước khi chuyển bên: Đảm bảo bé nhận được cả sữa đầu và sữa cuối. Sữa cuối chứa nhiều chất béo giúp làm chậm quá vận chuyển trong ruột, tạo điều kiện cho lactose được tiêu hóa đúng cách và đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cho bé. Hoặc nếu nguồn cung của mẹ dư dã mẹ chỉ cần cho bé bú 1 bên ngực, và tiếp tục đổi bên ngực ở cữ bú sau.
• Tăng thời gian bú bằng phương pháp ép ngực: Nếu bé thường xuyên bú ngắn, hãy kéo dài thời gian cho bé bú trên ngực mẹ để đảm bảo bé nhận đủ lượng sữa cuối bằng phương pháp ép ngực. Phương pháp ép ngực cũng giúp lượng chất béo được giải phóng nhanh hơn.
• Massage ngực trước và trong khi cho con bú bằng máy Lavie: Một trong những cách hiệu quả giúp mẹ giảm tình trạng quá tải lactose cho bé là sử dụng máy massage Lavie trước khi cho bé bú. Máy Lavie có chức năng massage và chườm ấm, giúp trộn đều sữa đầu và sữa cuối. Điều này có lợi thế lớn cho bé vì:
  • Sữa đầu nhiều kháng thể: Bé nhận được phần sữa đầu giàu kháng thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ bé khỏi các bệnh nhiễm trùng.
  • Sữa cuối giàu chất béo: Sữa cuối chứa nhiều chất béo, giúp bé tăng cân tốt và no lâu hơn. Khi sữa đầu và sữa cuối được trộn đều nhờ massage, bé sẽ được bú một nguồn sữa cân bằng cả về dinh dưỡng và kháng thể.
  • Giảm nguy cơ quá tải lactose: Khi sữa được trộn đều, bé sẽ nhận được lượng chất béo từ lúc đầu, điều này giúp hệ tiêu hóa của bé hoạt động hiệu quả hơn, giảm nguy cơ quá tải lactose.

• Tránh bú vặt: Nếu bé của bạn có khoảng cách giữa các cữ bú quá ngắn (<1h), bạn cần kéo giãn khoảng cách cữ bú ra nhiều hơn bằng cách phân tán sự chú ý của bé, thay thế bằng các hoạt động vui chơi, vận động phù hợp với lứa tuổi. Tạo điều kiện cho bé thật sự “đói” để bé bú hiệu quả hơn, giúp bé nhận được đủ lượng sữa cần thiết và giảm nguy cơ quá tải lactose.

• Massage bụng cho bé: Mẹ có thể massage nhẹ nhàng vùng bụng của bé để giúp giảm các triệu chứng đầy hơi và kích thích hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu các biện pháp trên không cải thiện tình trạng của bé, mẹ nên đưa bé đi khám để được tư vấn thêm.

Tham khảo thêm:  Lactose intolerance and the breastfed baby

Khi Nào Cần Đưa Trẻ Đi Khám?

• Tiêu chảy kéo dài: Nếu bé liên tục bị tiêu chảy trong nhiều ngày, phân có màu xanh và loãng, hãy đưa bé đi khám để kiểm tra tình trạng quá tải lactose.
• Tăng cân chậm: Nếu bé không tăng cân đều đặn hoặc không đạt được mức cân nặng chuẩn trong thời gian dài, đây có thể là dấu hiệu cho thấy cơ thể bé không hấp thụ đủ chất dinh dưỡng.
• Khó chịu liên tục: Bé thường xuyên quấy khóc, khó ngủ, và có dấu hiệu đầy hơi hay đau bụng? Đây là thời điểm mẹ nên đưa bé đi khám.

Việc đưa bé đi khám không chỉ giúp phát hiện kịp thời các vấn đề tiêu hóa mà còn đảm bảo bé được theo dõi sức khỏe tổng thể. Nếu mẹ cảm thấy lo lắng hoặc bất an về tình trạng của bé, hãy luôn nhớ rằng việc thăm khám kịp thời là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của con.

Lời Khuyên Từ Chuyên Gia Sữa Mẹ

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)